Türkiye'de Instagram Yasağı: Ücretsiz VPN Kullanmak Ne Kadar Güvenli?

Fotoğraf ve video paylaşım uygulaması Meta Instagram'ın Cuma günü Türkiye'de yasaklanmasının ardından vatandaşlar, kullandıkları cihazlara onlarca VPN'den birini kurdu. Ancak tüm VPN sağlayıcıları “güçlü şifreleme”, “IP maskeleme”, “günlüğe kaydetme” vb. konularda yeterince şeffaf değildir.

Hollanda merkezli VPN şirketi Surfshark'tan Martynas Klimas, gelir elde etmek için ücretsiz hizmetler sunan şirketlerin kullanıcılarını gizlilik tehditlerine ve şüpheli reklamlara karşı savunmasız bırakabileceği konusunda uyarıyor.

Klimas'a göre insanlar için son derece önemli olan “kayıtsızlık politikası” her marka için aynı olmayabilir.

Bu politikayı izleyen bir şirket, kullanıcıların IP adreslerini, tarama geçmişini, kullanılan bant genişliğini, oturum bilgilerini, ağ trafiğini ve bağlantı zaman damgalarını saklamaz.

Ancak ücretsiz bir VPN'de bu veriler para kazanma amacıyla saklanabilir ve üçüncü taraflarla paylaşılabilir. Bu bir bakıma bilişim teknolojilerinde sıklıkla kullanılan “Bir ürüne para vermezsen, ürün sensin” sözünün gerçekleşmesi olarak görülebilir.

Klimas, kişisel veri ve bilgilerin tehlikeye düşmesi durumunda İnternet kullanıcılarına “Hizmet alacağınız VPN'in güvenlik protokollerini mutlaka okuyun.” tavsiyesinde bulunur.

VPN kurmadan önce o markanın genel merkezini ve bulunduğu ülkeyi de araştırmanızı öneririz. Klimas, VPN'lerin bulundukları ülkenin yerel yasalarına uymakla yükümlü olduğunu, hak ihlallerinin sıklıkla yaşandığı bir ülkede VPN seçmenin “pek iyi” olmayacağını söylüyor.

Amerikalı teknoloji şirketi Tech.co'nun yayınladığı makalede Mısır, Çin ve Türkiye'de bazı VPN sitelerine, kullanımları yasak olmasa da erişimin mümkün olmadığı belirtiliyor; Hindistan'da şirketler verileri gerçek verileri kullanarak işlemekle yükümlüdür IP adresleri hükümet düzenlemelerine tabidir ve Rusya'da bazı VPN sitelerine erişilemez. Kara listeye alındıkları iddia edildi.

İsveç'te durum çok farklı. 2003 tarihli Elektronik İletişim Yasası, İnternet servis sağlayıcılarının kullanıcı verilerini nasıl saklayacaklarını açıkça ortaya koymaktadır. Ancak VPN'ler için “depolama” zorunluluğu yoktur. Yani buradaki yasalara göre kamu otoriteleri ve başka bir ülke İsveç VPN şirketlerine veri paylaşımı konusunda “baskı” yapamaz. İsveç merkezli VPN Mullvad, veri saklamama politikasıyla da dikkat çekiyor ve hatta şirket, İsveç polisinin zaten kapılarını çaldığını ancak herhangi bir veri saklamadıkları için “eli boş geri döndüğünü” iddia ediyor.

Kullanıcı bilgilerinin ciddiye alındığı ve veri sızıntısına karşı önlemlerin alındığı bir VPN'de, kayıt tutmama politikasının uygulandığı, ek çevrimiçi güvenlik hizmetlerinin mevcut olduğu ve birbirleriyle paylaşılan bilgilerin bir kısmının her gün silindiği belirtiliyor.

Ancak VPN kullanmasına rağmen kişinin “Truva atı virüsleri, botlar, kötü amaçlı yazılımlar ve casus yazılımlar” gibi risklere maruz kalabileceğini ve tam korumanın garanti edilemeyeceğini unutmamak gerekir.

Bankacılık, kredi kartları ve bireysel yatırımlar gibi sektörlerde okuyucularına bilgi ve tavsiyeler sunan ABD platformu Forbes Advisor'ın 2024 raporunda, dünyadaki tüm İnternet kullanıcılarının %31'inin yani 1,6 milyar internet kullanıcısı olduğu açıklandı. İnsanların oranı VPN kullanıyor.

Avustralyalı teknoloji şirketi Website Rating, 2024 değerlendirmesinde VPN endüstrisinin 2030 yılına kadar 101,31 milyar dolar yatırım alacağını öngördü.

Son olarak Forbes Advisor'ın gerçekleştirdiği araştırmaya katılan kişilerin %66'sı, “kişisel verilerine” öncelik verdiği için VPN kullandıklarını ve olası siber hırsızlığa karşı bu yöntemi kullandıklarını söylüyor.

Instagram yasağıyla VPN kullanımı patladı

Bilgi ve İletişim Teknolojileri Kurumu (BTK), cuma sabahından itibaren popüler sosyal medya uygulaması Instagram'a erişimi yasakladı.

BTK resmi internet sitesinden talep yapıldığında sitenin engellendiği belirtiliyor.

Sitede “instagram.com'a Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu'nun 02/08/2024 tarih ve 490.05.01.2024.-608983 sayılı kararı ile erişim engellenmiştir.” ifadeler yer almaktadır.

Statista.com verilerine göre Şubat 2024 itibarıyla Türkiye'de 58 milyona yakın Instagram kullanıcısı bulunuyor.

Türkiye dünyada en çok Instagram kullanıcısının olduğu beşinci ülke.

Hindistan 363 milyon kullanıcıyla ilk sırada yer alırken, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) 167 milyon kullanıcıyla ikinci sırada yer alıyor.

Üçüncü ülke Brezilya'nın 101 milyon kullanıcısı varken dördüncü ülke Endonezya'nın 101 milyon kullanıcısı var.

BTK, sosyal medya platformu Instagram'ın “katalog suçlara uygun olmadığı” gerekçesiyle erişimin engellendiğini söyledi.

20'den fazla maddenin yer aldığı “suçlar kataloğu”nda “soykırım suçu ve organize işlenmesi”, “çocuğa karşı cinsel istismar”, “intihara teşvik”, “Atatürk'e hakaret” gibi maddeler yer alıyor.

Instagram'ın sahibi olan Meta şirketinden ise henüz bir açıklama gelmedi.